Thời gian sẽ khiến ta quên đi những gì đẹp đẽ nhất của tuổi thơ, nhưng tôi luôn tự nhủ những món ăn năm ấy đã nuôi dưỡng mình qua bao thanh xuân tươi đẹp, làm sao có thể quên được.
Khi tôi còn nhỏ, mẹ tôi thường làm món mướp để ăn với cơm cho đỡ đói. Sau này, khi gia đình khá giả hơn một chút, món dưa hành đi cùng năm tháng vẫn được mẹ tôi làm đều đặn trong dịp Tết. Khi ấy, ba tôi vất vả chuẩn bị gạo nếp, lá chuối để làm bánh tét. Từ bao đời nay, bánh tét ăn với củ kiệu thì ngon không gì sánh bằng!
Món ăn lạ ngày Tết
Bánh tét là món ăn truyền thống xuất hiện trong mâm cỗ cúng Tết từ rất lâu đời. Nhân bánh thường là đậu xanh, đậu phộng hoặc thịt heo (tùy theo khẩu vị của từng gia đình). Nhà tôi năm nào cũng làm bánh tét – đúng như cách mà ông cha ta thường nói “là món ăn truyền từ cha truyền con nối”.
Thay vì làm những chiếc bánh tét truyền thống như mọi năm, năm nay chúng tôi đã có cơ hội được thưởng thức những chiếc bánh tét thơm ngon lạ miệng.
Bánh tét gói chiều 29 Tết.
Xé bánh thành hình bông hoa để dâng lên mâm cỗ cúng tổ tiên
Để làm món bánh này, nguyên liệu chính là gạo nếp ngon, lá chuối, nước tro tàu, dây gói bánh được chẻ từ cây rừng. Gạo nếp vo sạch, loại bỏ những hạt lép hoặc vàng. Tro cốt được lấy từ củi đốt, sau đó ngâm nước chờ lắng. Sau đó gạn lấy nước để ngâm với gạo nếp.
Khác với bánh tét truyền thống, bánh tét tro của tôi không có nhân mà nhân bánh rất mềm và thơm. Sau gần một ngày nấu liên tục, bánh được vớt ra có màu nâu đẹp mắt.
Mùng 3 Tết, tôi được giao làm bánh tét xếp trên mâm cúng. Những chiếc bánh trôi nước tro được cắt thành hình bông hoa dâng lên bàn thờ gia tiên kèm theo hoa tươi khiến Tết thật trọn vẹn.
Và kiệu của mẹ
Nếu năm nào ba tôi làm bánh tét thì năm đó, mẹ tôi sẽ làm một hũ củ kiệu mà như lời bà nội nói “đến tháng hai mới ăn được”.
Củ kiệu và cà rốt sau khi mua về đem phơi nắng cho khô. Sau đó rửa sạch bằng nước vo gạo hoặc nước tro tàu trong 8 giờ và để qua đêm cho bớt vị hăng. Tiếp theo, mẹ sẽ cắt củ kiệu, cà rốt, củ cải trắng thành những sợi vừa ăn rồi đem phơi nắng một lần nữa cho đủ héo.
Làm nước mắm đường là công đoạn khó nhất, mẹ tôi học từ bà ngoại bao nhiêu năm mới thành thạo. Đầu tiên, mẹ bắc nồi lên bếp đun sôi giấm, đường và muối theo “tỉ lệ chuẩn vị”, tức là mẹ nêm gia vị sao cho nước dùng vừa miệng. Khi nước nguội hẳn, mẹ cho các thứ vào cùng với vài quả ớt đỏ để thêm gia vị.
Ông cha ta thường nói bánh tét ăn với củ kiệu còn gì tuyệt hơn. Tôi thấy nó đúng. Không cần sơn hào hải vị, một đĩa bánh tét với một chén củ kiệu, vừa no bụng mà lại không ngán.
Món củ kiệu mẹ làm mỗi dịp Tết đến.
Bánh tét tro ăn với củ đu đủ, ngon không thua gì bánh tét
Đã thành thông lệ, năm nào nhà tôi cũng làm bánh tét và làm củ kiệu. Riêng năm nay, bố tôi có dịp trổ tài làm bánh trôi nước tro. Lần đầu tiên làm, nhưng nó đã thành công.
Có những lúc tôi rất khâm phục bố mẹ mình, vì chỉ với củ cà rốt, củ cải hay hạt nếp, họ đã chế biến ra nhiều món ăn khác nhau khiến chúng tôi ăn hoài không hết. Từ nhỏ cho đến khi trưởng thành, chị em đều quây quần bên cạnh cha mẹ, phụ giúp làm bánh tét, bánh tét. Tết như thế bên chị em tôi đong đầy tình cảm.
Dù thời gian có đổi thay, dẫu có làm thành xâu chuỗi ngày mai thì món bánh tro của cha, củ kiệu của mẹ vẫn luôn in sâu trong tâm trí tôi. Hương thơm của nếp mới, mùi tro thoang thoảng hay vị chua chua ngọt ngọt của bánh lọt dường như níu bước chân tôi lại. Để rồi mỗi khi đặt chân đến quê hương, đất trời mùa xuân bỗng đẹp vô cùng.
